زمانی که ایده اجرایی یک خیریه و یا سازمان مردم نهاد به ذهن شما خطور می‌کند و عزم خود را جزم می‌کنید که در راستای تاسیس آن حرکت کنید، در همان گام‌های نخستین به یک سؤال اساسی می‌رسید: نام این موسسه خیریه و یا سازمان مردم نهاد را چه باید گذاشت؟ این پرسش اساسی نیازمند یک پاسخ اساسی‌تر است؛ چرا که نام یک مجموعه در طول زمان تبدیل به تمامیت آن مجموعه می‌شود. در این مقاله به اهمیت، ویژگی‌ها و مراحل انتخاب یک نام مناسب برای یک موسسه خیریه یا سازمان مردم نهاد می‌پردازیم و در نهایت با مرور برخی از نام‌های موسسات خیریه موفق و ماندگار تلاش می‌کنیم تا راهنمایی جامع از این فرایند را ترسیم کنیم.
اهمیت نام مناسب برای خیریه یا سازمان مردم نهاد
شاید در ذهن شما نام یک خیریه یا سازمان مردم نهاد به اندازه فعالیتی که انجام می‌دهد حائز اهمیت نباشد و به همین سبب در مراحل ابتدایی آغاز به فعالیت آن مجموعه، نیازی به تاکید بر این مرحله برای بررسی و انتخاب نام نباشد. در همین نقطه شما را در یک موقعیت فرضی قرار می‌دهیم. فرض کنید پس از شروع به فعالیت خود می‌خواهید به‌صورت حضوری، در قالب یک ایمیل، پیام و یا حتی در یک ویدیو که در سوشال مدیا منتشر خواهید کرد، خود را معرفی کنید:
سلام، من (نام و موقعیت شما در سازمان) از (نام موسسه خیریه یا سازمان مردم نهاد) هستم.
همانطور که می‌بینید در اولین برخورد‌هایی که شما با دیگران خواهید داشت و یا مواجهه دیگران با سازمان شما، نام سازمان در اولین صحنه مواجهه قرار می‌گیرد.
نام به عنوان عنصر اصلی هویت یک سازمان
در طول زمان، نام سازمان شما متاثر از فعالیت شما و در یک رابطه دو سویه، فعالیت شما تحت تاثیر نام سازمان‌تان قرار می‌گیرد. به‌نوعی نام یک موسسه خیریه یا سمن، تبدیل به عنصر اصلی هویت سازمان می‌شود؛ چراکه نام یک سازمان، تمامیت هویت و فعالیت آن سازمان خواهد شد.
تأثیر نام در جذب مشارکت‌های مالی و داوطلبانه
همانطور که به این نکته اشاره شد که صدای یک سازمان علاوه‌بر فعالیتش، متاثر از نام آن سازمان است؛ این نام در جذب مشارکت‌های مالی و جذب داوطلب نیز تاثیرگذار است. هنگامی که یک سازمان نامی مناسب و هم‌راستا با آرمان‌های سازمان و همچنین نامی یگانه و ویژه داشته باشد، صدای بیشتری در جامعه پیدا می‌کند و سبب می‌شود تا در جذب داوطلب و مشارکت‌های مالی موفق‌تر باشد.
نقش نام در ترویج ارزش‌ها و اهداف سازمان
پس از گذشت دوره‌ای از فعالیت یک سازمان، نام آن سازمان حامل حوزه فعالیت و دستاوردهای آن مجموعه می‌شود و تمامی عملکرد آن با نام سازمان در ذهن مخاطبان بازاظهار می‌شود. بنابراین نام یک موسسه خیریه یا سازمان مردم نهاد تبدیل به سفیری برای ترویج ارزش‌ها و اهداف آن سازمان می‌شود. نام سازمان به‌مثابه یک سفیر در لحظه‌های مواجهه هر مخاطبی با آن نام عمل خواهد کرد.
ویژگی‌های یک نام مناسب برای خیریه یا سازمان مردم نهاد
حال که اهمیت انتخاب نام یک موسسه خیریه یا سازمان مردم نهاد را شناختیم، به ویژگی‌هایی که این نام باید دارا باشد می‌پردازیم.
ساده، کوتاه، و به‌یادماندنی بودن نام
نامی که شما برای موسسه خیریه یا یک سازمان مردم نهاد انتخاب می‌کنید علاوه‌بر ساده بودن (که این سادگی نام با توجه به نوع مخاطبان هدف شما و حوزه فعالیت‌تان تعریف می‌شود)، باید کوتاه باشد. نام‌های بلند و پیچیده قابلیت به یادآورده‌شدن و ماندگاری پائین‌تری در ذهن مخاطبان دارند.
از سویی دیگر نام یک سازمان برای ماندگاری و به‌یادآورده‌شدن، باید یگانه باشد. مقصود از یگانگی، استفاده از خلاقیت در بستر زبانی است؛ تا بتوانید نامی متمایز از دیگر سازمان‌های فعال انتخاب کنید.
مرتبط بودن نام با حوزه فعالیت سازمان
حوزه فعالیت یک سازمان، بخشی از هویت آن سازمان است؛ هویتی که نام یک سازمان یکی از عناصر اصلی شکل‌دهنده آن است. نام یک موسسه خیریه یا سازمان مردم نهاد باید به‌گونه‌ای انتخاب شود که همسو با حوزه‌ای باشد که آن سازمان در آن مشغول به فعالیت است.
بیانگر ارزش‌ها و اهداف سازمان
در انتخاب نام علاوه‌بر اینکه باید توجه داشت که نام، همسو با حوزه فعالیت آن مجموعه باشد، به این نکته نیز باید توجه کرد که نام در قامت یک عنصر هویت‌بخش به سازمان، بیانگر ارزش‌ها و اهداف آن سازمان باشد. برای ترسیم اهمیت بیانگری ارزش‌ها و اهداف سازمان توسط نام، به اهمیت ارزش‌ها و اهداف یک سازمان برمی‌گردیم. نقطه آغازین هر مجموعه‌ای، شکل‌گیری یک سری از ارزش‌ها، آرمان‌ها و اهداف آن مجموعه توسط بنیان‌گذارانش است. به‌همین جهت، این موضوع که نام سازمان شما حاوی ارزش‌ها و آرمان‌های شما باشد، اهمیت ویژه‌ای دارد.
آینده‌نگری و قابل بسط بودن
سعی داشته باشید نامی را که برای موسسه خیریه یا سازمان مردم نهاد خود انتخاب می کنید قابل بسط دادن در آینده باشد. ممکن است در ادامه حوزه‌های فعالیت جدیدی به سازمان شما اضافه شود؛ بنابراین نام سازمان شما باید بتواند ایده‌ها و حوزه‌های فعالیت جدید را نیز تا حدی با خود حمل کند. در نام‌گذاری به‌گونه‌ای عمل نکنید که در آینده توسط یک نام محدود شوید.
مراحل انتخاب نام مناسب برای خیریه یا سازمان مردم نهاد
با توجه به اهمیتی که از ویژگی‌های یک نام مناسب برای یک موسسه خیریه یا سازمان مردم نهاد ترسیم کردیم، می‌خواهیم مراحلی که می‌توان از آنها بهره گرفت تا به این نام مناسب دست پیدا کرد بپردازیم.
بررسی نام‌های موجود و انتخاب ایده‌های اولیه
در نخستین گام، سعی کنید با بارش فکری (Brainstorming) تمام نام‌هایی که به ذهن شما می‌رسد را بر روی کاغذ بیاورید. بارش فکری یک تکنیک خلاقیت فردی یا گروهی است که در طی آن، با جمع‌آوری فهرستی از ایده‌ها که خودبه‌خود توسط اعضا تولید می‌شود، برای رسیدن به یک جمع‌بندی در مورد یک مسئله تلاش می‌شود. در این مرحله می‌توانید ارزش‌ها و حوزه‌های فعالیت مجموعه‌ای که درصدد تاسیس آن هستید را نیز بر روی کاغذ بنویسید و در اطراف آنها نام‌هایی را که به ذهنتان می‌رسد را یادداشت کنید. در نهایت با همفکری تیم‌تان یا اطرافیان‌تان گزیده‌ای از انتخاب‌های اولیه تهیه کنید. اگر به چندین نام می‌رسید که همه آنها را بسیار دوست دارید، نگران نباشید. از آنها می‌توانید در ادامه، در نام‌گذاری لاین‌ها و بخش‌های جدیدی که به سازمان شما اضافه می‌شوند استفاده کنید.
سنجش میزان تأثیرگذاری نام بر مخاطبان
ایده‌های اولیه‌ای را که به‌ذهنتان رسیده است، با گزیده‌ای از مخاطبان خودتان در میان بگذارید و از آنها بازخورد بگیرید. سعی کنید در انتخاب گزیده‌ای از مخاطبان هدف خود به‌گونه‌ای عمل کنید که از تمام گروه‌های گوناگونی که مخاطبان هدف خواهند بود، نماینده‌ای حضور داشته باشد. بازخورد گرفتن از مخاطبان هدف را می‌توانید به دو روش ایجاد نظرسنجی (آفلاین یا آنلاین) و یا ایجاد گروه تمرکز (Focus group) انجام دهید. گروه تمرکز یکی از روش‌های کیفی تحقیقات پایه بوده، که از علوم اجتماعی وارد حوزه‌ی مدیریت و بازاریابی شده است. تشکیل گروه تمرکز یا Focus Group، یکی از روش‌های مورد استفاده در تحقیقات بازار است که در این نقطه نیز ما می‌توانیم از آن وام بگیریم و در مرحله انتخاب نام از آن استفاده کنیم. در گروه تمرکز می‌توانید با گزیده‌ای از مخاطبان هدف خودتان نام‌های پیشنهادی‌تان را در میان بگذارید و از آنها بخواهید از زوایای که برای مجموعه شما اهمیت دارد، به آن نام‌ها بنگرند و از نظرات‌شان استفاده کنید. نکته حائز اهمیت در گروه تمرکز این است که باید برای این جلسه روند و نقشه‌راهی را برای هدایت افراد از قبل در نظر داشته باشید.
نظرخواهی از کارشناسان و متخصصان
پس از آنکه به لیست محدودتری از نام‌های پیشنهادی‌تان رسیدید، این نام‌ها را با افراد متخصص در میان بگذارید. متخصصان می‌توانند از طیف گوناگونی از حوزه‌های تخصص باشند؛ از فعالین در سازمان‌های مردم نهاد گرفته تا متخصصین برندینگ و مارکتینگ. حتی از نظرات کارشناسان گرافیک نیز می‌توانید بهره بگیرید؛ چراکه نام مجموعه شما در مرحله بعد وارد فاز طراحی هویت بصری خواهد شد.
جستجوی دامنه اینترنتی مرتبط با نام انتخابی
در دنیای امروزه، وجود سایت اینترنتی برای تمامی مجموعه‌ها لازم و حیاتی است؛ چراکه سایت همانند یک ویترین برای شناخت مخاطبان از مجموعه شما عمل می‌کند. زمانی که نام مجموعه شما را در موتورهای جستجو سرچ می‌کنند، وجود سایت به شناخت افراد از شما کمک می‌کند. بنابراین پس از انتخاب نام، باید در سایت‌هایی که برای فروش و ثبت دامنه‌های اینترنتی هستند، دامنه اینترنتی مرتبط با نام انتخابی‌تان را جستجو کنید تا مشاهده کنید که آن دامنه موجود و در دسترس هست و یا نه.
بررسی امکان ثبت رسمی نام در اداره ثبت شرکت‌ها
یکی از نکاتی که مراحل انتخاب نام اهمیت دارد این است که بررسی کنید بنابر قوانین ثبت رسمی شرکت‌ها، نام انتخابی مجموعه شما امکان ثبت دارد و یا ندارد. در این مرحله می‌توانید از نظر متخصصین بهره‌مند شوید.
نمونه‌های موفق و نام‌های ماندگار خیریه‌ها
موسسات خیریه و سازمان‌های مردم نهاد موفق و ماندگار زیادی در ایران و سراسر جهان وجود دارند. در این بخش نام برخی از آنها رو مرور می‌کنیم تا بتوانیم از آنها الهام بگیریم. لازم‌به‌ذکر است باید سعی داشت صرفا از این نمونه‌ها الهام گرفت و در جهت انتخاب نامی یگانه و به دور از کپی کردن از نمونه‌های دیگر قدم برداشت.
بررسی نام‌های خیریه‌ها و سازمان‌های مردم نهاد شناخته‌شده در ایران و جهان
محک
موسسه خیریه حمایت از کودکان مبتلا به سرطان(محک) را شاید بتوان نامی‌ترین خیریه ایران به‌لحاظ شناختی که در جامعه از آن وجود دارد عنوان کرد.
- کوتاه بودن نام
- انطباق نام کامل مجموعه با ارزش‌های سازمانی
- بیانگر ارزش‌ها و اهداف
موسسه خیریه دوست اتیسم
دوست اتیسم یک موسسه خیریه است که در زمینه‌های متنوعی همانند توان‌بخشی، حمایت های مالی و حقوقی به کمک کودکان مبتلا به اتیسم می‌آید.
- بیان کامل اهداف و ارزش‌ها در نام
- به‌یادماندنی بودن نام
- انطباق نام با حوزه فعالیت
پزشکان بدون مرز
سازمان Doctors without Borders و یا همان پزشکان بدون مرز، یک سازمان مردم‌نهاد است که در ابتدا در کشور فرانسه تاسیس شد و برای کمک‌های انسان دوستانه و پروژه‌هایش در مناطق جنگ‌زده و کشورهای در حال توسعه‌ای که با خطر بیماری‌های بومی مواجه هستند، مشهور است.
- کوتاه بودن نام
- بیان کامل اهداف و ارزش‌ها در نام
- قابل بسط دادن به حوزه‌های گوناگون
صندوق نجات کودکان
صندوق نجات کودکان (Save the Children Fund) یک سازمان بین‌المللی خیریه است که به کودکان نیازمند کشورهای در حال توسعه کمک می‌کند. این سازمان در‌حال‌حاضر در ۱۲۰ کشور فعالیت می‌کند.
- ساده و کوتاه بودن نام
- منطبق با حوزه فعالیت
- قابل بسط دادن به حوزه‌های گوناگون
نام، عنصری کلیدی در موفقیت خیریه‌ها
نام مناسب، نقشی اساسی در معرفی، جلب مشارکت و موفقیت خیریه‌ها و سازمان‌های مردم نهاد ایفا می‌کند. با انتخاب نامی هوشمندانه و مرتبط با ارزش‌های سازمان، می‌توان تأثیر مثبتی بر مخاطبان نهاده و مسیر موفقیت را هموارتر ساخت.
آشنایی بیشتر با افرا و خدمات آن