جای تردیدی نیست که شفافیت اهمیت زیادی در عملکرد و اعتبار موسسات خیریه و مردم‌نهاد دارد. پژوهش‌های مختلفی در سطح جهان انجام‌شده است که نشان از بی‌اعتمادی مردم نسبت به موسسات نیکوکاری دارد.
مساله اعتمادسازی
رابطه مستقیمی میان شفافیت و درآمدزایی وجود دارد و این رابطه حساس مبتنی بر اعتماد است. متاسفانه شایعات مختلف و نه چندان خوشایندی درباره سوءمدیریت کمک‌های حامیان از استفاده برای پرداخت حقوق مدیران، سوءمدیریت اعضای هیات مدیره و فساد، وجود دارند و باعث می‌شوند که حامیان و داوطلبان درباره صلاحیت سازمانهای خیریه دچار تردید شوند. «اریک بیلی» مشاور مالی شرکت مشاوره‌ای CAPTRUST، در این مورد می‌گوید: «شفاف نبودن یک کمک اهدایی یا عملکرد یک سازمان، به ساختار جامعه سازمانهای مردم‌نهاد آسیب وارد می‌کند. این موضوع گاهی به کلاهبرداری تعبیر می‌شود و گاهی هم به عدم مدیریت و بی‌برنامگی. به هر حال چنین چیزی آسیب‌زننده است.»
بر اساس تحقیقات انجام شده در این زمینه، 32 درصد از شرکت‌کنندگان کمتر از پنج سال گذشته به فعالیت سازمانهای خیریه اعتماد دارند و 73 درصد از آنها به اهمیت اعتمادسازی در چنین فعالیت-هایی، امتیاز 9 از 10 یا 10 داده‌اند. جالب اینجاست که تنها یک پنجم این شرکت‌کنندگان معتقدند که اعتماد و شفافیت خوبی در عملکرد سازمانهای خیریه وجود دارد. به طور کلی، چیزی در حدود یک سوم مردم آمریکا هیچ اعتمادی به سازمانهای خیریه و اهدای کمک مالی به آنها ندارند. این در حالی است که بیش از 60 درصد از مردم سراسر جهان اعتقادی ندارند که سازمانهای مردم‌نهاد بتوانند ماموریت واقعی و اصلی خودشان را انجام بدهند. در واقع مردم از سازمان‌هایی که هدف‌شان انجام کار خیر است، انتظارات بسیار بیشتری دارند. بیلی می‌گوید: «امروزه مردم میخواهند اطلاعات بیشتری درباره ماموریت‌ها، اهداف، اثرگذاری و نتایج بدست آمده از فعالیت‌های یک سازمان خیریه بدانند. حامیان و داوطلبان میخواهند به جزئیات گزارش‌های مالی این سازمان‌ها دسترسی داشته باشند.»
واقعیت این است که داوطلبان و حامیان وظایف‌شان را پیش از اهدای کمک انجام می‌دهند و اگر یک سازمان خیریه با استانداردهای مشخص شفافیت عمل نکند، تا 47 درصد کمتر از سازمان‌هایی که اطلاعاتشان را در دسترس عموم گذاشته‌اند، می‌تواند کمک دریافت کند. «کریستی براکت» معاون بخش فعالیت‌های خیریه بنیاد Transitions LifeCare در این مورد می‌گوید: «وقتی یک سازمان یا موسسه خیریه متعهد به رعایت حقوق حامیانش باشد، آن حامیان فرصت مواجهه با شفافیت را داشته و به راحتی به آنها اعتماد خواهند کرد.»
در واقع رعایت حقوق حامیان و شناخت درست این حقوق، این اطمینان را ایجاد می‌کند که یک سازمان خیریه، شایستگی و استحقاق احترام و اعتماد عموم مردم را دارد و همچنین چشم‌انداز اعتمادسازی در میان حامیان برای فعالیت‌های داوطلبانه آینده آنها را روشن‌تر می‌کند. براکت در این مورد می‌گوید: «ما به طور مداوم گفتگوهایی داریم درباره اینکه حقوق حامیان چیست، چه مواردی را شامل می‌شود و باید چه اقداماتی در جهت رعایت این حقوق انجام بدهیم.»
از هر دستی بدهید، از همان دست می‌گیرید
به حامیان هیچ بهانه‌ای برای عدم اعتماد به سازمان‌تان ندهید. با ارائه‌ی گزارش‌های مالی شفاف به حامیان و ایجاد دسترسی عمومی به آنها، موسسه خیریه خودتان را در برابر عدم اعتماد محافظت کنید. تحقیقات جدید در این زمینه نشان می‌دهند که سازمانهای خیریه و مردم‌نهادی که شفافیت بیشتری داشته و اطلاعاتشان مانند حسابرسی‌های مالی، اهداف، استراتژی‌ها، توانایی‌ها و پروژه‌های آینده را به‌شکل عمومی منتشر می‌کنند، تا 53 درصد بیشتر از سازمانهای خیریه دیگر همکاری و کمک دریافت می‌کنند.
مطالعه دیگری که در ماه دسامبر گذشته با عنوان «عوامل و نتایج شفافیت در سازمانهای خیریه» منتشر شده است، نشان می‌دهد این فرض که عملکرد شفاف می‌تواند کمک‌ها و همکاری‌های آینده را به دنبال داشته باشد، درست است. بیلی در این مورد می‌گوید: «فکر می‌کنم که وقتی یک سازمان خیریه چشم‌اندازی به عملکردش برای شیوه استفاده از کمک‌ها باز می‌کند، دیدگاه عمیق و گسترده‌ای درباره اهداف و برنامه‌هایش ایجاد می‌کند که به هیچ شکل دیگری دست‌یافتنی نیست.»
تحقیقات اخیر که با استفاده از گزارش‌های منتشر شده از سوی سازمانهای خیریه انجام شده است، نشان می‌دهد که میزان بهره‌گیری از کمک‌ها در این سازمان‌ها تا پنج سال آینده به همین روال بوده و یا رشد خواهد کرد. همانطور که انتظار می‌رود حامیان و داوطلبان علاقه‌مندند که درباره نتایج برنامه‌ها و داستان‌های تاثیرگذار این سازمان‌ها اطلاعات بیشتری داشته باشند.
اثرگذاری سازمان‌تان را نشان بدهید
حامیان و کمک‌کنندگان برای آنکه بدانند کمک‌های اهدایی آنها را چه کسی، کجا و چطور استفاده می-کند، انگیزه زیادی دارند. درک اینکه یک سازمان چطور اثرگذاری‌های خودش را نشان می‌دهد، اهمیت زیادی برای کمک‌کنندگان دارد. آنها میخواهند بدانند که یک سازمان خیریه به چه کسانی کمک می‌کند، چطور کمک می‌کند و در واقع چطور کمک‌های اهدایی آنها مورد استفاده قرار می‌گیرند. براکت در این مورد می‌گوید: «ما می‌دانیم که افراد زیرک قبل از آنکه پشت میز بیایند، تمام سعی و تلاش خودشان را می‌کنند. کمک‌کنندگان و حامیان انتظار دارند شاهد همچنان کاهش هزینه‌های اجرایی بوده و در مقابل بیشتری تاثیر را روی خدمات مورد نیاز افراد ببینند.»
بر اساس تحقیقات انجام‌ده، 98 درصد از حامیان و کمک‌کنندگان تاثیرگذاری را به عنوان مهم‌ترین عامل در بررسی کمک‌های خیریه می‌دانند و بعد از آن اهداف با 49 درصد و گزارش‌های رسمی آن سازمان خیریه با 37 درصد در اولویت‌های بعدی قرار دارند. براکت می‌گوید: «در هر مذاکره و گفتگو با کمک‌کنندگان، ما بحث را به این موضوع پیوند می‌زنیم که چطور کمک‌های نقدی و مالی آنها می‌تواند در شیوه خدمات‌رسانی ما موثر باشد. ما این کار را صرفا در جریان دریافت کمک‌های کلان و بزرگ انجام نمی‌دهیم، بلکه در مجامع عمومی سالانه‌مان و حتی در نامه‌های تشکر و قدردانی‌مان هم این موضوع را در نظر می‌گیریم. ما همچنین تمام تلاش خودمان را می‌کنیم تا به استانداردهای مربوط به این کار پایبند باشیم. این موضوع در تمام مباحث ما به صورت دقیق و مو به مو توضیح داده شده است.»
تحت نظارت بزرگان
خوشبختانه سازمانهای ناظری مانند Better Business Bureau Wise Giving Alliance، American Institute of Philanthropy، CharityWatch و GuideStar برای حامیان وجود دارند که هدف آنها کمک به آگاه کردن کمک‌کنندگان از طریق رتبه‌بندی، ارزیابی و بررسی شیوه استفاده از کمک‌ها توسط سازمانهای خیریه بر اساس اهداف، برنامه‌ها و گزارش‌های مالی این سازمان-هاست. این سازمان‌ها در واقع با جمع‌آوری اطلاعات، سازماندهی و انتشار اطلاعات سعی دارند تا بیشتر روی میزان شفافیت موسسات خیریه تمرکز داشته باشند. حامیان و کمک‌کنندگان از این سازمان‌ها کمک می‌گیرند تا ابعاد مختلف شفافیت یک سازمان خیریه و مردم‌نهاد را برای آنها روشن کند.
اخیرا در گزارشی این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است که آیا نشان شفافیت سازمان GuideStar، تاثیری برای میزان کمک جمع‌آوری شده برای موسسات خیریه داشته است یا خیر. در نهایت مشخص شده است که موسسات خیریه‌ای که این نشان را داشتند میزان بیشتری از کمک‌های مردم دریافت می‌کنند تا موسسات دیگری تنها اطلاعاتشان را برای دریافت این نشان در اختیار سازمان GuideStar قرار داده‌اند. به این ترتیب 78 درصد از سازمان‌ها و موسسات خیریه‌ای که در سال گذشته میلادی کمکی را از طریق وب‌سایت GuideStar دریافت کرده‌اند، نشان شفافیت این سازمان را داشته‌اند.
بسته به اینکه یک سازمان یا موسسه خیریه چقدر اطلاعاتش را در وب‌سایت GuideStar ثبت کرده است، آن سازمان یا موسسه می‌تواند برای دریافت نشان شفافیت مورد بررسی قرار بگیرد. در واقع موسسات خیریه باید در چهار مرحله اطلاعاتشان را در این وب‌سایت ثبت کنند تا در مرحله آخر نشان شفافیت را دریافت کنند. نشان برنز برای ثبت اطلاعات پایه است؛ نشان نقره‌ای برای ثبت اطلاعات کامل مالی است و در نهایت دریافت نشان طلایی به این معناست که آن سازمان یا موسسه خیریه تمام این اطلاعات را به اضافه اطلاعات مربوط به اهداف و برنامه‌های استراتژیکش را در اختیار کارشناسان سازمان GuideStar گذاشته است. در نهایت بالاترین نشان شفافیت، پلاتینی یا طلای سفید است که نشان می‌دهد یک سازمان خیریه تمام اطلاعات و گزارش‌هایش خاص و حساسش را در اختیار آنها قرار داده است.
بیلی در این مورد می‌گوید: «داشتن نشان شفافیت طلای سفید سازمان GuideStar چیزی است که باید تلاش شود هر کمک اهدا شده مبتنی و هم‌راستا با آن باشد. کمک‌کنندگان هم قطعا می‌توانند به این نشان کاملا اعتماد کنند.» در حقیقت هر نشانی که یک سازمان خیریه دریافت می‌کند، اهمیت دارد.
شفافیت، جذابیت ایجاد می‌کند
سازمانهای خیریه برای جلب نظر عموم مردم به فعالیت‌های خیریه چندان هم کم قدرت نیستند. خوشبختانه ماهیت پویای اعتمادسازی نشان می‌دهد که این سازمان‌ها می‌توانند تغییرات مثبت و تاثیرگذاری را در دیدگاه عمومی ایجاد کنند. شفافیت تنها به ارایه مجموعه مستندات و گزارش‌ها محدود نمی‌شود. در واقع این ابزاری برای سازمانهای خیریه است که بتوانند به کمک آن تاثیرگذاری خودشان روی جامعه را بیشتر کنند.
منبع: captrust
بر اساس استاندارد افرا، موسسه نیکوکاری یا سازمان مردم‌نهاد خود را به‌صورت رایگان مورد سنجش قرار دهید و یک گزارش مدیریتی دریافت کنید.