دنیای رنگی رنگی سازمان های غیردولتی و تن دادن به استاندارد

نسیم طواف‌زاده – مدیرعامل موسسه سبزکاران بالان

یکی از چالش‌های همیشگی‌ام در دنیای سازمان‌های غیردولتی ایران نداشتن ساختار یا اصولا عدم وجود دیدگاه لزوم ساختار سازمانی، برنامه راهبردی، چشم‌انداز و … بوده و هنوز هم  هست، این چالش در بین هم صنفانم در حوزه محیط زیست بسیار بیش تر به چشم می خورد.

در طول سال‌ها به دلیل آشنایی خودم با استانداردها از جمله ایزو ۱۴۰۰۰ و روزگاری حضور در لباس ممیزی این استاندارد به این نتیجه رسیدم که برای هر کاری چه داوطلبانه و چه کارمندی نیاز به ساختار و استاندارد وجود دارد و از زمان حضورم به عنوان مدیر آموزش موسسه سبزکاران تلاش کردم که آشنایی با دلایل ساختارسازی و استانداردها جزو دوره های هر ساله داوطلبان باشد، در دهه اول رشد سبزکاران تلاش کردیم 5S را در سازمان جاری کنیم و سپس با استاندارد NGO Benchmarking آشنا شدیم و موفق به اخذ این استاندارد شدیم و اکنون تجربه دریافت استاندارد افرا را داریم.

اولین گام استاندارد افرا یعنی حاکمیت سازمانی که سه منظر اصلی وجهه قانونی و وجود ارکان، ایفای نقش حاکمیت سازمانی و تعامل و پاسخگویی به جامعه را در بر میگیرد، پاسخی بود به دغدغه همیشگی‌ام. این آشنایی اطمینان داد مسیری که برایش در تلاش بوده‌ام با وجود همه چالش‌ها بسیار مهم است.

این روزها همه یک صدا معتقدند که منابع انسانی عامل ایجاد تفاوت، مزیت و راهبری یک نهاد در جامعه است و دومین گام استاندارد افرا سرمایه انسانی است. در مراحل پرکردن فرم ارزیابی در این حوزه ، بازگشت به آیین نامه های داخلی، پیگیری نکات و گفتگو با مدیر پایش و دیده بان میثاق اخلاقی سبزکاران تجربه های جدیدی را باز کرد، متوجه شدیم که در دو سالی که بیش تر غیر حضوری بودیم بدلیل شرایط همه گیری کویید 19 چه اقدامات خوبی برای داوطلبان انجام دادیم و کم تر مستند شده، چه نکاتی می بایست در آیین نامه ها بروز شود و اصولا شرایط آنلاین، حساسیت های کاری در حوزه غیرحضوری و بهداشت روان همکاران در این حوزه باید بصورت مکتوب تدوین شود.

استاندارد افرا در گام سوم به ارتباطات می رسد، موضوعی که می‌تواند چالش برانگیز باشد، بخصوص بعد از حوادث اجتماعی اخیر، بسیاری از داوطلبان این دیدگاه را داشتند که فعالیت سازمان های غیردولتی می‌بایست متوقف شود، تیم سبزکاران جلسات متعددی برگزار نمود، در درون خود به نتایجی دست یافتیم با داوطلبان مطرح شد و این سبب خروج برخی و پایداری دیگران شد، همانطور که استاندارد تاکید دارد با شفافیت با اثرگذاران و اثرپذیران و حامیان مان صحبت کردیم، شرایط و تصمیمی که در دل مجموعه مشخص شده بود را به اطلاع رساندیم خوب به مذاق برخی خوش نیامد و همراهی شان را از دست دادیم و با برخی دیگر هم پیمان و جدی تر راه های جدیدی را تعریف کردیم.

یکی دیگر از حوزه های بحث این سال های ما، حضور فعال تر در شبکه ملی بلی یا خیر بود که پس از ممیزی به جواب قطعی رسیدیم، می بایست در این حوزه گام برداریم، با دیگر سازمان ها کار کنیم، و فضای کلی فعالان اجتماعی را به استاندارد نزدیک تر کنیم.

موضووع مالی با توجه به شرایط اقتصادی کنونی بخصوص در سازمان های محیط زیستی یکی از چالش های اساسی است و با توجه به گام چهارم یعنی مالی در استاندارد افرا، سبزکاران در ساز و کار مالی خود که همواره در مسیر شفافیت و پاسخگویی بوده، نکاتی را برای سال جدید افزودیم که بحث تنوع در حامیان و تعداد منابع را به دنبال خواهد داشت، از آن جا که سبزکاران همچنان بیش تر بر فضای  داوطلبی متمرکز است، در برنامه سال ۱۴۰۲ داریم که بتوانیم پوشش هزینه ها در شرایط بحرانی را نیز در دستور کار قرار دهیم.

در مسیر توسعه باید نقش پررنگ مردم و سازمان‌های مردم نهاد را در سیاستگذاری‌ها، اجرا و نظارت بر اجرای سیاست‌ها در نظر گرفت. دولت‌ها باید با ظرفیت‌سازی، حمایت، تسهیل‌گری و پرهیز از نگاه قیم‌مآبانه زمینه‌های لازم را برای ایفای نقش واقعی سازمان های غیردولتی ایجاد کنند و این مهم محقق نخواهد شد مگر آن که ما سیستم گزارش دهی داخلی و خارجی دقیق و منظمی داشته باشیم، عملکرد خود را ارزیابی کرده و مدیریت بحران و مدیریت ریسک را در دستور کار قرار دهیم، پس از ممیزی در این بخش سبزکاران در نظر دارد، سیستم مدیریت بحران خود را بهینه کرده و مدیریت ریسک را با داشبوردی الکترونیک برای خود نهادینه نماید و در این راستا پس از مذاکره با یکی از اعضا قرار شد سیستمی ابری با شرایط دسترسی مشخص برای گزارشات و نیز مستندات موسسه در سال۱۴۰۲ طراحی شود.