گزارش جهانی کمک‌های مالی ۲۰۲۵ که توسط بنیاد کمک‌های خیریه (CAF) منتشر شده، یک ارزیابی جامع و بی‌سابقه از نگرش‌ها و رفتارهای مرتبط با سخاوت در ۱۰۱ کشور و منطقه است. این گزارش، که نسخه‌ای تکامل‌یافته از شاخص جهانی نیکوکاری سال‌های گذشته است، از طریق بررسی عمیق‌تر، بینش‌های تازه‌ای را در مورد ماهیت بخشش در مقیاس جهانی ارائه می‌دهد. یافته‌های کلیدی این پژوهش، مفاهیم پیشینی درباره رابطه میان ثروت و سخاوت را به چالش کشیده و الگوهای جدیدی را آشکار می‌سازد. این گزارش برای اولین بار، قاره آفریقا را به عنوان سخاوتمندترین قاره و کشور نیجریه را به عنوان سخاوتمندترین کشور جهان معرفی می‌کند، که عمدتاً به دلیل نقش حیاتی هنجارهای اجتماعی، باورهای مذهبی و حس وظیفه در این جوامع است.
داده‌های محوری این گزارش نشان می‌دهد که مردم در کشورهای کم‌درآمد و با درآمد متوسط، درصد بیشتری از درآمد خود را اهدا می‌کنند، که این امر بر اهمیت نیاز و همبستگی اجتماعی در مقایسه با رفاه اقتصادی تأکید دارد. همچنین، شفافیت و اطلاع‌رسانی در مورد نحوه هزینه‌کرد کمک‌ها به عنوان مهم‌ترین عامل برای تشویق کمک‌های مالی شناسایی شده است. این یافته‌ها پیامدهای عمیقی برای سازمان‌های مردم‌نهاد، از جمله موسسه مدیریت حامیان نو اندیش افرا، دارند. آن‌ها نشان می‌دهند که برای ترویج مؤثر نیکوکاری، باید بر تقویت اعتماد عمومی، تمرکز بر نیازهای محلی و جامعه‌محور، و بهره‌گیری از هنجارهای فرهنگی و مذهبی در کمپین‌های جمع‌آوری کمک تأکید شود.
بخش اول: روندهای جهانی سخاوت مالی
بازتعریف مفهوم سخاوت
در گذشته، سنجش سخاوت عمدتاً بر کمک‌های مالی به موسسات خیریه رسمی تمرکز داشت. با این حال، گزارش جهانی نیکوکاری ۲۰۲۵ با ارائه یک تعریف جامع‌تر، تلاش کرده است تا گستره واقعی سخاوت در سراسر جهان را به تصویر بکشد. این پژوهش، بخشش مالی را از طریق سه معیار اصلی مورد ارزیابی قرار داده است: ۱) اهدای پول به یک موسسه خیریه، ۲) اهدای مستقیم پول به یک فرد یا خانواده نیازمند، و ۳) اهدای پول به یک سازمان مذهبی یا به دلایل مذهبی. این رویکرد فراگیر، امکان ارزیابی دقیق‌تر و منصفانه‌تری از سخاوت را در جوامعی که ساختارهای رسمی خیریه در آن‌ها کمتر توسعه یافته‌اند، فراهم می‌کند و نشان می‌دهد که بسیاری از کمک‌های مالی در جهان از طریق کانال‌های غیررسمی صورت می‌گیرد.
بر اساس این تعریف گسترده، تقریباً دو سوم (۶۴٪) مردم جهان در سال ۲۰۲۴ به یک امر نیکوکارانه کمک مالی کرده‌اند. از نظر سهم ارزش کمک‌های مالی، ۴۰٪ از کل ارزش کمک‌ها به صورت مستقیم به افراد نیازمند، ۳۶٪ به موسسات خیریه و ۲۴٪ به سازمان‌های مذهبی اهدا شده است. این توزیع نشان‌دهنده ترجیح جهانی برای کمک‌های مستقیم و شخصی است و چالش‌های موجود برای سازمان‌های رسمی را در جلب و حفظ حمایت مالی برجسته می‌سازد. به عنوان مثال، در یمن، ۸۰٪ از ارزش کمک‌ها به صورت مستقیم بوده، در حالی که در آنگولا، ۵۵٪ از ارزش کمک‌ها به دلایل مذهبی اهدا شده است. در مقابل، هنگ‌کنگ بیشترین سهم را در کمک به خیریه‌ها (۷۷٪) و کمترین سهم را در کمک‌های مستقیم (۹٪) داشته است.
نقشه جهانی نیکوکاری: تحلیل دادهها و رتبه‌بندی‌ها
گزارش سال ۲۰۲۵ با معرفی معیار «میانگین درصد درآمد اهدا شده»، یک شاخص پیشرفته برای سنجش سخاوت ارائه کرده است. این معیار نشان می‌دهد که در سطح جهانی، هر فرد به طور میانگین ۱.۰۴٪ از درآمد خود را از طریق هر یک از سه روش ذکر شده اهدا کرده است.
شوکه‌کننده‌ترین یافته این گزارش، رابطه معکوس میان ثروت اقتصادی و سطح سخاوت است. مردم در کشورهای کم‌درآمد به طور متوسط ۱.۴۵٪ از درآمد خود را اهدا می‌کنند، که این میزان تقریباً دو برابر ۰.۷٪ اهدا شده توسط مردم در کشورهای با درآمد بالا است. این الگو به وضوح نشان می‌دهد که سخاوت صرفاً تابعی از فراوانی مالی نیست، بلکه به شدت تحت تأثیر حس نیاز، همبستگی اجتماعی و هنجارهای فرهنگی قرار دارد.
بر اساس این معیار جدید، قاره آفریقا با میانگین ۱.۵۴٪ از درآمد اهدا شده، سخاوتمندترین قاره جهان است، در حالی که قاره اروپا با ۰.۶۴٪، در انتهای این فهرست قرار دارد. این دادهها فرضیه رایج مبنی بر اینکه ثروتمندترین جوامع لزوماً سخاوتمندترین نیستند را تقویت می‌کنند.
در سطح کشورها، نیجریه با اهدای میانگین ۲.۸۳٪ از درآمد شخصی، در صدر فهرست سخاوتمندترین کشورها قرار گرفته است. در میان ۱۰ کشور برتر این فهرست، شش کشور از قاره آفریقا و سه کشور از قاره آسیا قرار دارند، که نشان‌دهنده پویایی فرهنگ نیکوکاری در این مناطق است. در مقابل، کشورهایی مانند ژاپن (۰.۱۶٪) و آلمان (۰.۳۹٪) در انتهای جدول قرار دارند.1 این امر می‌تواند به دلیل وجود سیستم‌های رفاه اجتماعی قوی در این کشورها باشد که درک مردم از نیاز به کمک‌های خصوصی را کاهش می‌دهد. این تفاوت در رتبه‌بندی‌ها نشان‌دهنده تأثیر عمیق تفاوت‌های فرهنگی و ساختارهای اجتماعی بر الگوهای بخشش است.
جدول زیر، رتبه‌بندی ۱۰ کشور سخاوتمند جهان را بر اساس میانگین درصد درآمد اهدا شده نمایش می‌دهد:
| رتبه | کشور | میانگین درصد درآمد اهدا شده |
| ۱ | نیجریه | ۲.۸۳٪ |
| ۲ | مصر | ۲.۴۵٪ |
| ۳ | غنا | ۲.۱۹٪ |
| ۳ | چین | ۲.۱۹٪ |
| ۵ | کنیا | ۲.۱۳٪ |
| ۶ | اوگاندا | ۲.۰۴٪ |
| ۷ | امارات متحده عربی | ۱.۹۲٪ |
| ۷ | قطر | ۱.۹۲٪ |
| ۷ | هند | ۱.۹۲٪ |
| ۱۰ | مالاوی | ۱.۸۰٪ |
بخش دوم: انگیزه‌ها و الگوهای بخشش
انگیزه‌های اصلی: چرا مردم کمک می‌کنند؟
گزارش جهانی نیکوکاری ۲۰۲۵ نشان می‌دهد که دلایل اصلی مردم برای اهدای پول، نه صرفاً انگیزه‌های اقتصادی، بلکه انگیزه‌های احساسی و ارزشی است. ۶۵٪ از اهداکنندگان در سراسر جهان بیان کرده‌اند که به دلیل “اهمیت دادن به یک هدف” و “قصد ایجاد تفاوت” کمک می‌کنند. این یافته بر اهمیت داستان‌سرایی و نمایش تأثیرگذاری کمک‌ها برای موسسات خیریه تأکید می‌کند. مردم می‌خواهند بدانند که بخشش آن‌ها چه تغییر ملموسی در زندگی افراد یا حل یک مشکل ایجاد خواهد کرد.
دلایل ثانویه‌ای که در گزارش به آن‌ها اشاره شده، شامل حس وظیفه (۳۱٪)، تشویق‌های مذهبی (۲۹٪)، و حمایت از جامعه محلی (۲۸٪) است. این عوامل نشان می‌دهند که فرهنگ و محیط پیرامون افراد، نقشی کلیدی در تشویق آن‌ها به بخشش ایفا می‌کنند.
نقش حیاتی هنجارهای اجتماعی و مذهب
یکی از مهم‌ترین یافته‌های گزارش، همبستگی قوی میان هنجارهای اجتماعی و سطح سخاوت است. در کشورهایی که اهداکنندگان به طور متوسط دلایل اجتماعی بیشتری (مانند “احساس وظیفه” یا “کمک به جامعه محلی”) را برای بخشش ذکر کرده‌اند، میانگین درصد درآمد اهدا شده به طور قابل‌توجهی بالاتر بوده است. به طور خاص، در ۲۰ کشور برتر از نظر هنجارهای اجتماعی، میانگین ۱.۶۱٪ از درآمد اهدا شده، که تقریباً سه برابر ۰.۵۶٪ در کشورهایی با هنجارهای اجتماعی ضعیف‌تر است.1 این امر نشان می‌دهد که برای ترویج پایدار نیکوکاری، باید بر ایجاد و تقویت یک فرهنگ اجتماعی از مسئولیت‌پذیری و بخشش تأکید کرد.
علاوه بر این، مذهب به عنوان یک کاتالیزور قدرتمند برای سخاوت عمل می‌کند. اهداکنندگانی که به دلیل تشویق مذهبی کمک کرده‌اند، به طور متوسط ۲.۲٪ از درآمد خود را اهدا کرده‌اند، در حالی که این میزان در میان سایر اهداکنندگان ۱.۴٪ بوده است. این داده نشان می‌دهد که مذهب نه تنها یک کانال برای جمع‌آوری کمک‌های مالی است، بلکه یک محرک قدرتمند برای تشویق سخاوت در زمینه‌های غیرمذهبی نیز هست. ۹۴٪ از افرادی که به دلایل مذهبی کمک کرده‌اند، به دلایل غیرمذهبی نیز بخشش داشته‌اند.
عوامل بازدارنده و راه‌حل‌ها
گزارش همچنین به بررسی دلایل عدم کمک مالی پرداخته است. ۴۰٪ از افرادی که کمک نکرده‌اند، دلیل اصلی آن را “عدم توانایی مالی” ذکر کرده‌اند. با این حال، عوامل دیگری نیز وجود دارند که موسسات می‌توانند بر آن‌ها تأثیر بگذارند. برای مثال، ۱۴٪ از افراد به دلیل “عدم اعتماد به خیریه‌ها” کمک نکرده‌اند و ۳۵٪ نیز اظهار داشته‌اند که اگر “اطلاعات بیشتری در مورد نحوه هزینه‌کرد پولشان” داشته باشند، بیشتر کمک خواهند کرد.
این یافته‌ها راهکارهای مشخصی را برای موسسات نیکوکاری ارائه می‌دهند. در حالی که موسسات نمی‌توانند وضعیت مالی افراد را تغییر دهند، می‌توانند با افزایش شفافیت، ارائه گزارش‌های دقیق از تأثیر کمک‌ها و ایجاد داستان‌های موفقیت، اعتماد عمومی را جلب کرده و موانع بخشش را از بین ببرند.
جدول زیر، سهم ارزش کمک‌های مالی را در سطح جهانی و در کشورهای با بیشترین و کمترین سهم نمایش می‌دهد:
| کمک به خیریه‌ها | کمک مستقیم | کمک‌های مذهبی | |
| میانگین جهانی | ۳۶٪ | ۴۰٪ | ۲۴٪ |
| بیشترین سهم (کشور) | هنگ‌کنگ (۷۷٪) | یمن (۸۰٪) | آنگولا (۵۵٪) |
| کمترین سهم (کشور) | سیرالئون (۶٪) | هنگ‌کنگ (۹٪) | سودان (۳٪) |
بخش سوم: سخاوت فراتر از پول: داوطلبی و کارهای خیرخواهانه
سخاوت تنها به اهدای پول محدود نمی‌شود؛ اهدای وقت و نیروی انسانی نیز از ابعاد حیاتی آن محسوب می‌شود. بر اساس گزارش CAF، در سال ۲۰۲۴، یک چهارم (۲۶٪) مردم جهان داوطلب شده‌اند و به طور میانگین ۹ ساعت از وقت خود را به کارهای داوطلبانه اختصاص داده‌اند. قاره آفریقا نه تنها از نظر کمک مالی، بلکه از نظر اهدای وقت نیز در صدر قرار دارد؛ مردم در این قاره به طور متوسط ۱۴ ساعت و ۳۰ دقیقه در سال داوطلب شده‌اند، در حالی که این میزان در اروپا تنها ۶ ساعت و ۳۰ دقیقه بوده است.
تحلیل‌های سنی نشان می‌دهد که مشارکت در داوطلبی با افزایش سن کاهش می‌یابد؛ به طوری که ۳۰٪ از افراد ۱۸ تا ۲۴ ساله داوطلب می‌شوند، اما این رقم در میان افراد بالای ۵۵ سال به ۱۹٪ می‌رسد. با این حال، افراد مسن‌تر که داوطلب می‌شوند، به طور میانگین ساعت‌های بیشتری را نسبت به گروه‌های سنی جوان‌تر اهدا می‌کنند. این الگو نشان می‌دهد که موسسات باید استراتژی‌های متفاوتی برای جذب و حفظ داوطلبان در گروه‌های سنی مختلف داشته باشند.
این گزارش همچنین به بررسی کمک‌های غیررسمی مانند کمک به دوستان، خانواده، همسایه‌ها و غریبه‌ها پرداخته است. ۹۰٪ از مردم به دوستان و خانواده، ۸۷٪ به آشنایان و همسایگان و ۸۴٪ به غریبه‌ها کمک کرده‌اند. یک یافته مهم این است که سخاوت یک ویژگی یکپارچه است؛ کشورهایی که در آن‌ها مردم تمایل بیشتری به انجام کارهای خیر دارند، به طور کلی سطح بالاتری از کمک مالی (۷۷٪ در مقابل ۶۴٪ میانگین جهانی) و داوطلبی (۳۲٪ در مقابل ۲۶٪ میانگین جهانی) را نیز تجربه می‌کنند. این امر بیانگر آن است که ترویج هر نوعی از سخاوت، به تقویت کل فرهنگ بخشش در یک جامعه کمک می‌کند.
جدول زیر، میزان متوسط ساعت داوطلبی و مشارکت در داوطلبی را در قاره‌های مختلف نمایش می‌دهد:
| قاره | میانگین ساعت داوطلبی در سال |
| آفریقا | ۱۴ ساعت و ۳۰ دقیقه |
| آسیا | ۷ ساعت و ۳۰ دقیقه |
| اروپا | ۶ ساعت و ۳۰ دقیقه |
| آمریکای شمالی | ۸ ساعت |
| آمریکای جنوبی | ۷ ساعت |
| اقیانوسیه | ۱۰ ساعت |
بخش چهارم: نقش دولت‌ها و موسسات خیریه در ایجاد فرهنگ سخاوت
نقش دولت‌ها: از تشویق تا مسئولیت
دولت‌ها نقشی کلیدی در ایجاد یک محیط حمایتی برای نیکوکاری ایفا می‌کنند. گزارش نشان می‌دهد که در ۴۲ کشوری که اکثریت مردم معتقدند دولت‌هایشان مشوق نیکوکاری هستند، مردم ۱.۷ برابر بیشتر کمک مالی می‌کنند. علاوه بر این، در این کشورها، سطح اعتماد عمومی به موسسات خیریه نیز بالاتر است. این دادهها تأکید می‌کنند که نهادهای خیریه نمی‌توانند به تنهایی عمل کنند و همکاری با دولت‌ها برای تدوین سیاست‌های مناسب، از جمله مشوق‌های مالیاتی یا قوانین شفافیت، می‌تواند تأثیر شگرفی بر افزایش سطح سخاوت در جامعه داشته باشد.
اعتماد عمومی به موسسات خیریه
سطح اعتماد عمومی به موسسات خیریه در سراسر جهان متفاوت است. به طور کلی، مردم بیشترین اعتماد را به خیریه‌های محلی دارند، پس از آن خیریه‌های ملی و در نهایت خیریه‌های بین‌المللی. این الگو به ویژه در کشورهایی مانند عربستان سعودی مشهود است؛ جایی که اعتماد به خیریه‌های محلی و ملی بسیار بالاست، اما تنها یک سوم مردم به خیریه‌های بین‌المللی اعتماد دارند.
با این حال، برخی جوامع الگوی متفاوتی را دنبال می‌کنند. برای مثال، مردم در کشورهای امارات و عربستان سعودی، بیشترین تمایل را در سطح جهان به کمک به بحران‌های بشردوستانه در خارج از مرزهای خود نشان می‌دهند. این تناقض نشان می‌دهد که در حالی که اعتماد محلی برای جذب اهداکننده مهم است، در برخی فرهنگ‌ها، عوامل دیگری مانند وجود جامعه مهاجران، فرهنگ‌های مشترک و ارتباطات فرامرزی نیز می‌توانند محرک قدرتمندی برای کمک‌های بین‌المللی باشند.
مهم‌ترین بیشن‌های این گزارش برای موسسات خیریه و سازمان‌های نیکوکاری ایرانی
بر اساس یافته‌های گزارش جهانی نیکوکاری ۲۰۲۵، توصیه‌های عملیاتی زیر برای موسسات نیکوکاری ایرانی قابل ارائه است:
- استفاده از هنجارهای بومی و محلی: موسسات خیریه ایرانی می‌توانند با شناسایی و تقویت ارزش‌های بومی سخاوت (مانند کمک به همسایه یا جامعه محلی) در کمپین‌های جمع‌آوری کمک، پیوند عمیق‌تری با اهداکنندگان برقرار کنند. این رویکرد به ویژه در جوامعی که کمک‌های مستقیم و غیررسمی در آن‌ها رواج دارد، مؤثر خواهد بود.
- تأکید بر شفافیت و تأثیرگذاری: با توجه به اینکه عدم اعتماد و عدم آگاهی از نحوه هزینه‌کرد از موانع اصلی بخشش هستند، موسسات باید بر انتشار گزارش‌های مالی شفاف، نمایش نتایج ملموس پروژه‌ها و ارائه داستان‌های موفقیت از طریق محتوای جذاب تمرکز کنند. این امر به ساخت اعتماد در بلندمدت کمک خواهد کرد.
- جذب داوطلبان جدید: با توجه به پتانسیل بالای داوطلبی در میان جوانان و ساعات اهدایی بیشتر توسط افراد مسن‌تر، موسسات خیریه ایرانی باید برنامه‌های داوطلبی متنوع و منعطفی را طراحی کنند که پاسخگوی نیازهای هر دو گروه سنی باشد.
- استفاده بهینه از پلتفرم‌های دیجیتال: با توجه به اینکه شبکه‌های اجتماعی برترین راه کشف خیریه‌ها هستند، سرمایه‌گذاری بر بازاریابی دیجیتال و داستان‌سرایی آنلاین برای جذب حامیان جدید ضروری است. روایتگری پویا و نمایش تأثیر مستقیم کمک‌ها از طریق پلتفرم‌های دیجیتال، می‌تواند انگیزه اصلی بخشش (“قصد ایجاد تفاوت”) را به طور مؤثری تقویت کند.
نسخه کامل این گزارش را می‌توانید از اینجا بخوانید.
گفت‌وگو با مدیران خبره اکوسیستم نیکوکاری درباره مدیریت بحران و تاب‌آوری سازمانی
بر اساس استاندارد افرا، موسسه نیکوکاری یا سازمان مردم‌نهاد خود را به‌صورت رایگان مورد سنجش قرار دهید و یک گزارش مدیریتی دریافت کنید.