در نشست افرا و اعضاء شبکه ملی موسسات نیکوکاری مطرح شد: توسعه نیکوکاری در گرو توسعه زیر ساخت و توسعه مدیریت

تقویم می‌‌گوید روز جهانی استاندارد رسیده و ذهن ما به عادت همیشه‌‌اش انتظار مرور معیارهای رایج در صنایع و بنگاه‌‌های تجاری مختلف را دارد. استاندارد اما ماهیت گسترده و البته پیچیده‌‌ای دارد که می‌‌تواند در بخش‌‌های مختلفی به‌کار برده شود. این همان مفهومی است که «افرا» آن را به عنوان ماموریت خود انتخاب کرده است تا بتواند به عنوان یک استارت‌‌آپ اجتماعی زیرساخت‌‌های نیکوکاری را توسعه داده و با کمک به بهبود فرآیند مدیریت سازمان‌‌ها و موسسات مردم‌‌نهاد در این حوزه، به هدفمند شدن و بهبود عملکرد آن‌ها کمک کند. این مناسبت تقویمی هم بهانه خوبی بود تا افرا بعد از گذشت حدود یک سال از فعالیتش، نشستی را با موضوع ضرورت به‌کارگیری استاندارد در موسسات نیکوکاری برگزار کند.
این نشست با همت و همکاری صمیمانه و نزدیک شبکه‌ی ملی موسسات نیکوکاری و خیریه برگزارشد و در آن نمایندگان دو موسسه رعد و بنیاد کودک از تجربه‌‌های همکاری با افرا و اعمال استانداردهای این موسسه در ساختار مدیریت ‌شان صحبت کردند.

نیکوکاری به مثابه یک حرکت اجتماعی موثر

هر چند در طول تاریخ، نیکوکاری به عنوان یک ارزش در میان مردم و عاملی برای ایجاد تعامل و تعادل در جامعه پذیرفته شده است، اما گاهی هم فعالیت‌‌های نیکوکاری و خیریه محل بحث و مجادلاتی بوده‌‌اند که ریشه در مسایلی مانند اهمیت شفافیت و ‌‌اعتماد داشته است. در حقیقت، افرا یک موسسه‌ی نیکوکاری است که نیت موسسین آن کمک به توسعه زیرساخت و توسعه مدیریت موسسات نیکوکاری است تا از این طریق اقتصاد نیکوکاری توسعه یابد. افرا اعتقاد دارد که توسعه زیرساخت و توسعه مدیریت موسسات نیکوکاری به بهبود عملکرد این موسسات می‌انجامد و زمینه‌ی پیوستن گروه‌های بیش‌تری از نیکوکاران برای مشارکت در فعالیت‌های این موسسات را فراهم می‌آورد که به توسعه اقتصاد نیکوکاری و آثار مثبت ناشی از آن منجر می شود.

در این نشست «فیروزه صابر»، مدیر عامل شبکه ملی موسسات خیریه و نیکوکاری با تاکید بر ایجاد فضای سالم در فعالیت‌‌های نیکوکاری گفت: «استانداردسازی فعالیت‌‌های نیکوکاری، باید از دانش‌‌افزایی و هدایت موسسات و سازمان‌‌های مردم‌‌نهاد آغاز شود. افرا حالا با کمک به توسعه و بهبود زیرساخت این موسسات و توانمندسازی آن‌ها توانسته است که وارد این مسیر شود. حضور دو موسسه نیکوکاری معتبر و شناخته‌‌شده به عنوان اولین موسسات ارزیابی‌شده در افرا، می‌‌تواند دیدگاه عینی و واقعی را به راه پیش روی افرا و شیوه تعاملش با سازمان‌‌های نیکوکاری مردم‌‌نهاد، ایجاد کند.»
در همین راستا، «زهرا عمرانی» عضو هیئت‌مدیره افرا به تشریح جزئیات فعالیت‌‌های موسسه در جهت استانداردسازی فعالیت‌‌های نیکوکارانه و داوطلبانه پرداخت. او با تاکید براینکه توسعه زیرساخت های نیکوکاری به حرفه‌‌ای‌تر شدن سازمان‌‌های نیکوکاری و اثربخشی بیشتر آن‌ها در مسائل اجتماعی منجر می‌‌شود، گفت: «تجربه استانداردسازی فعالیت‌‌های نیکوکاری در بسیاری از کشورهای جهان وجود دارد. به عنوان نمونه، در آمریکا دست‌‌کم شش موسسه به عنوان ناظر فعالیت‌‌های نیکوکاری فعالیت کرده و سازمان‌‌های خیریه را با معیارهایی مثل شفافیت، پاسخگویی و تاثیرگذاری بررسی می‌‌کنند. در واقع هر چه تعداد چنین موسساتی بیشتر باشد، میزان اثربخشی فعالیت‌‌های خیریه هم افزایش پیدا می‌‌کند. این معیارها از نمونه‌‌های موفق الگوبرداری می‌‌شود وما معتقدیم که این الگوها باید در کنار آموزش‌‌های بنیادین قرار بگیرند تا بتوانند منشا ایجاد تغییر و بهبود در موسسات نیکوکاری شوند. طبیعتا موسساتی که به دنبال رشد و بهبود هستند، از چنین تلنگرهای عمیقی استقبال کرده و خودشان را برای چالش‌‌های این مسیر آماده می‌‌کنند.»
عمرانی درباره ساز و کار ارزیابی افرا از موسسات و سازمان‌‌های نیکوکاری هم گفت: «این ارزیابی کاملا دوطلبانه است و سالانه انجام می‌‌شود. هر سازمان نقشه راه خودش را دارد و افرا به آن نقشه راه احترام می‌گذارد. ما بر اساس آن نقشه معیارها را اعمال کرده و مشاوره‌‌های لازم را ارائه می‌‌دهیم. به عقیده ما، ارزیابی در کنار مشاوره می‌‌تواند مفید باشد. معیار ما همان استانداردهاست و کمک می‌‌کند تا هر سازمان بتواند نقاط قوت و قابل‌بهبودش را بشناسد.»
در ادامه، «آراسب احمدیان» عضو دیگر هیئت‌مدیره افرا با اشاره به اینکه این استانداردها به سازمان‌های مردم‌‌نهاد کمک می‌‌کنند تا نگاه دقیقی به درون خودشان داشته باشند، گفت: «در طول سال-های گذشته فرآیند استانداردسازی در شرکت‌‌های تجاری اتفاق افتاده است، اما این روند در سازمان‌‌های مردم‌نهاد کند بوده است. ما در افرا سعی کرده‌‌ایم تا با تلفیق معتبرترین استانداردهای بین‌المللی در حوزه سازمان‌های مردم نهاد وبومی‌‌سازی این استانداردها بر اساس شرایط و الزامات فرهنگی و محیطی حاکم بر فعالیت‌‌های داوطلبانه و نیکوکاری، به تعامل خوبی با موسسات نیکوکاری برسیم و به آن‌ها در انجام موثرتر مسئولیت‌های اجتماعی‌‌شان کمک کنیم. ما کارمان را با دو موسسه مطرح در این حوزه آغاز کردیم و حالا موسسات دیگری برای انجام ارزیابی‌‌های ما اعلام آمادگی کرده‌‌اند.»

احمدیان درباره الگوی تامین منابع افرا توضیح داد: «افرا یک موسسه غیرتجاری است و در حال حاضر مانند بسیاری از موسسات نیکوکاری منابع مالی آن توسط بنیان‌‌گذار آن تامین می‌‌شود. در آینده و با گسترش فعالیت‌‌های‌‌مان به شرکت‌‌هایی فکر می‌‌کنیم که بخواهند در راستای انجام مسئولیت اجتماعی خودشان به موسسات و سازمان‌‌های نیکوکاری کمک کنند و با قبول مسئولیت تامین منابع پروژه‌های افرا در موسسات نیکوکاری را حمایت کنند. موسسات نیکوکاری مانند بنگاه‌های اقتصادی، در مسیر رشد و گسترش فعالیت‌های خود به چالش پایداری می رسند. پایداری جز در سایه توسعه زیر ساخت‌ها و توسعه مدیریت سازمان‌ها به وجود نمی‌آید و بستر این حرکت انطباق با استانداردها است. افرا با طراحی استاندارد و ممیزی موسسات نیکوکاری بر اساس آن، بر اساس نقاط قوت و فرصت‌های بهبود سازمان‌ها، مسیر توسعه را به آن‌ها نشان می‌دهد.
تجربه خوب تغییر
درادامه ، نمایندگان دو موسسه رعد و بنیاد کودک از تجربه به‌کارگیری استانداردهای نیکوکاری در موسسات‌‌شان گفتند و آن را حرکتی به سمت تغییر و بهبود ارزیابی کردند. «مریم رسولیان» رئیس‌ هیئت‌مدیره مجتمع نیکوکاری رعد با اشاره به اینکه سازمان‌‌های باتجربه هم از یک نقطه‌ای برای رشد به تغییر نیاز دارند، گفت:‌ «ما از چند سال پیش برنامه‌‌هایی برای تغییر داشتیم، اما نتوانستیم آن‌ها را اجرا کنیم. افرا به ما کمک کرد تا از نگاهی بیرونی خودمان را ارزیابی کرده و برنامه‌هایمان را با اولویت‌‌بندی اجرا کنیم. در واقع استانداردهای افرا به ما جهت دادند.»
«رقیه دادخواه» مدیرعامل بنیاد کودک و عضو هیات ‌مدیره شبکه ملی موسسات نیکوکاری و خیریه با اعلام اینکه کمبود موسسه‌‌ای مانند افرا در اکوسیستم نیکوکاری احساس می‌‌شد، گفت: «بنیاد کودک از ده سال پیش سعی در رعایت استانداردها داشته است. ما با افراد زیادی در داخل و خارج کشور به عنوان ذی‌‌نفعان خودمان در ارتباط هستیم و به همین خاطر شفافیت اهمیت زیادی برای‌‌مان دارد. از آن‌جایی که دغدغه تحصیل دانش‌‌آموزان را داریم، باید خودمان هم پیشرفت کنیم و به‌روز باشیم. وجود موسساتی مانند افرا کمک می‌‌کند تا با نظم اجتماعی جلو برویم و فرآیند توسعه نیکوکاری به شکلی درست انجام بشود.»
«منصوره پناهی» مدیرعامل مجتمع نیکوکاری رعد هم افرا را به عینکی تشبیه کرد که کمک کرده تا فعالیت‌‌های این موسسه به شکل شفاف‌‌تری مورد بررسی قرار بگیرند. او گفت: «ماهیت اصلی کار خیر، خودشناسی است. از آن‌جایی که به دنبال رشد و تغییر بودم، بدون هیچ شبهه‌‌ای از استانداردسازی استقبال کردم. کارهای زیاد و سختی پیش‌‌رو داشتیم که بدون کمک افرا نمی‌‌توانستیم از عهده آنها بربیاییم. شفافیت موسسه تاثیر زیادی بر رضایت کارکنان و توان‌‌یابان داشته و کیفیت خدمات ما را بالا برده است.»
«حرمت ناظری » قائم‌مقام مدیرعامل بنیاد کودک نیز به تسریع روند استانداردسازی با کمک افرا اشاره کرد و گفت: «افرا ساختار جدیدی به مجموعه ما آورد و کمک کرد آیین‌‌نامه‌‌های داخلی‌‌مان را به خوبی اجرا کنیم. حالا امیدواریم که بتوانیم به شاخص‌‌های خوب و درست افرا نزدیک و نزدیک‌‌تر شویم.»
«رضا سخن‌‌سنج» مدیر روابط عمومی مجتمع نیکوکاری رعد نیز با تاکید بر آثار ملموس استانداردسازی، به ایجاد ادبیات مشترک در میان موسسات نیکوکاری اشاره کرد و گفت: «ما برای اعمال قوانین خودمان را ملزم می‌‌کنیم، چون حیات‌‌مان به آن وابسته است، اما اعمال استانداردهای اختیاری در واقع پاسخگویی به مردم و ذی‌‌نفعان ماست که به خلق ابزارهای کارآمد برای تعامل با آن‌ها منجر می‌‌شود. در بسیاری از موارد دستورالعمل‌‌ها شفاهی و وابسته به فرد بودند که با توقف همکاری آن‌ها با سازمان، از بین می‌‌رفتند. حالا به کمک افرا بسیاری از این دستورالعمل‌‌ها مستند و استانداردسازی شده‌‌اند. سخن سنج افزود: «یکی از دستاوردهای افرا برای ما، دستیابی به زبان مشترک در درون سازمان بود.»
در پایان این نشست فیروزه صابر مدیرعامل شبکه ملی موسسات نیکوکاری که مدیریت این پنل را به عهده داشت، از افراد حاضر در جلسه که به همت ایشان گرد هم آمده بودند خواست تا دریافت‌های خود را مکتوب و با دیگران به اشتراک بگذارند.
آراسب احمدیان نیز با جمع‌بندی مباحث مطرح‌شده گفت: «افرا نه بازرس است و نه ممیز و نه متخصص و نه مسئول بلکه موسسه نیکوکاری است و می‌خواهد به جامعه نیکوکاری در حرکت به سمت توسعه کمک کند.»