تداوم آسیب‌های مستقیم و غیر‌مستقیم آنچه با فرسودگی شهری در ایران شناخته می‌شود، از جمله مهمترین مشکلات شهری است که در مقیاس ملی تبدیل به یک بحران شده است. نگاهی به سیاستگذاری صورت گرفته در یک دهه گذشته نشان می‌دهد که با ناکارآمدی قانون‌ها و برنامه‌ها برای رویارویی با مشکل فرسودگی و عدم دستیابی به نتیجه‌ای متوازن و پایدار، سبب شده است تا مداخله‌ها و هزینه‌ها از اثربخشی لازم برخوردار نباشند و هزینه‌های بیشتری (ناشی از اثرات و پیامدهای اقدامات کنونی) را نیز به بخش عمومی تحمیل کند؛ تا جاییکه علاوه بر تداوم این مشکل، با گذشت زمان فرسودگی افزایش یابد.
در حال حاضر، 15درصد از جعیت شهرنشین ایران در نواحی فرسوده (در بردارنده سکونتگاه‌های غیر‌رسمی و همچنین نواحی رسمی درون شهر) زندگی می‌کنند. تهران نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ به طوریکه 65درصد از مساحت بافت‌های فرسوده شهر در 56 محله مناطق مرکزی و جنوبی قرار گرفته است.
بررسی اقدامات بخش عمومی نشان می‌دهد که اگر چه راه‌اندازی دفاتر تسهیلگری مداخله متمرکز را به سمت برنامه‌ریزی و اجرا مبتنی بر گفتگو، مشاهده و مشارکت با اجتماع محلی سوق داده است، اما عواملی همانند نبود چارچوب مناسب برای تعریف و اجرای اقدامات، تمرکز بر بعد کالبدی فضا و محدود نبودن فعالیت‌ها به نوسازی مسکن، به تولید محصولی ناقص و ناکارآمد منجر شده است.
بی‌توجهی به بهبود کیفیت عمومی محیط، عدم تامین خدمات و زیرساخت‌های مورد نیاز، عدم توجه به ضرورت تعادل در تامین نیازهای مختلف (همبستگی اجتماعی، توانمندسازی اقتصادی و بهبود محیط کالبدی) و افزایش جمعیت این محدوده‌ها را به کانون مشکلات جدی‌تر و پیچیده‌تری تبدیل کند.
کتاب توسعه محله‌ای (چارچوبی برای محله‌های ناکارآمد) برآورد پژوهش پایه‌ای است که با هدف تبیین چارچوب محتوایی و روند کاری متناسب برای برنامه‌ریزی، مدیریت و اجرای برنامه‌های توسعه محلات دارای بافت فرسوده و ناکارآمد در شهر تهران، به سفارش سازمان نوسازی شهر تهران و مدیریت مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران در بازه زمانی 96-1394 تهیه شده است. در سال 1396 برونداد این پژوهش به صورت پایلوت در چند محله فرسوده شهر تهران، مبنای مداخله قرار گرفت تا با آزمون کیفیت این مداخله بتواند مبنای عمل به شکل گسترده برای تمامی محله‌های فرسوده باشد.
اگر فعال اجتماعی، تسهیلگر یا علاقه‌مند به توسعه محلی هستید، این کتاب می‌تواند قدم گذاشتن در مسیر توسعه محلی را برای شما هدفمند‌تر و شفاف‌تر کند. این کتاب را می‌توانید با کد afra1400 در اپلیکیشن فیدیبو با 40درصد تخقیف خریداری کنید.
نویسنده: کاوه حاجی علی‌اکبری، امیر شفیعی
انتشارات: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهرداری تهران
در فیدیبو بخوانیدآشنایی بیشتر با افرا و خدمات آن