چندی پیش، گمان می‌رفت که مسئولیت اجتماعی شرکت (CSR) مرکز توجه شرکت‌های بزرگی باشد که فرصت ارزشمند سرمایه‌گذاری در برنامه‌هایی با ارزش اقتصادی را دارند یا اینکه نیاز دارند تصویر خود را در قالب یک موجودیت یکپارچه نمایان سازند؛ اما دیگر چنین نیست.
بر اساس گزارش وب‌سایت «dot.LA»، اصول مربوط به مسئولیت اجتماعی شرکت طی چند سال گذشته اهمیت بیشتری پیدا کرده است، زیرا نگرانی‌های اجتماعی و زیست محیطی مورد توجه مصرف‌کنندگان، کارمندان و حتی سرمایه‌گذاران قرار گرفته است. در اصل، مسئولیت اجتماعی شرکت یک مدل تجاری است که در آن سازمان‌ها تعهد می‌کنند که در برابر ذینفعان، همچنین عموم مردم، و در برابر تأثیری که بر جامعه دارند، پاسخگو باشند. این شرکت‌ها از این نظر با سایر شرکت‌ها متفاوت هستند که آنها رویکرد «ارکان سه‌گانه» را در پیش می‌گیرند. آنها بر اساس نحوه تاثیر اقداماتشان بر مردم، کره زمین و سود خودشان تصمیم‌گیری می‌کنند و در گزارش‌های شرکتی عمومی، رویکرد خود را کمی‌سازی کرده و تأثیر آنها را در طول زمان می‌سنجند.
اما آنها همیشه این کار را صرفاً به دلایل نوع دوستانه انجام نمی‌دهند. مسئولیت اجتماعی شرکت می‌تواند در نهایت به حسن نیت عمومی منجر شود. همچنین می‌تواند نوعی «اعمال نفوذ در راستای معافیت از مالیات» باشد که دولت‌ها و مصرف‌کنندگان را به نفع کسب و کار مورد نظر تحت تأثیر قرار می‌دهد.
ممکن است فکر کنید که شرکت‌های نوپا زمان و بودجه کافی برای فعالیت‌های مرتبط با مسئولیت اجتماعی شرکت ندارند، اما داشتن مسئولیت اجتماعی نباید بیش از حد مورد توجه قرار گیرد، و از طرفی نادیده گرفتن مسئولیت اجتماعی نیز می‌تواند نتیجه عکس بدهد. در زیر، ما روش‌هایی را برای کوچک‌ترین شرکت‌های نوپا مورد بررسی قرار خواهیم داد تا مسئولیت اجتماعی را در بطن این شرکت‌ها بگنجانیم، منفعت جامعه را فراهم سازیم و حتی بازده بیشتری را در روند کار ببینیم.
چطور داشتن مسئولیت اجتماعی می‌تواند شرکت نوپای شما را به جلو پیش ببرد؟
انتخاب نام برای شرکت نوپای خود بسیار سخت است. داشتن حسن نیت نسبت به مشتریان بالقوه، سرمایه‌گذاران و (شاید از همه مهم‌تر) کارمندان، نه تنها می‌تواند شما را از رقبا متمایز سازد، بلکه می‌تواند در استعدادی که قادر هستید با خود به همراه بیاورید، تفاوت ایجاد کند. در برخی موارد، توانایی جلب مشتری برای رویکردی با مسئولیت‌پذیری اجتماعی می‌تواند شما را از رقبا جدا کند و سرمایه‌گذاران را تحت تأثیر قرار دهد. شرکت‌هایی که بر مسئولیت اجتماعی شرکت متمرکز هستند، تمایل دارند که پوشش خبری بیشتری در مطبوعات محلی داشته باشند و در شبکه‌های اجتماعی نیز فعالیت بیشتری داشته باشند. این حضور گسترده در رسانه می‌تواند با خود سود به همراه داشته باشد و به شرکت‌های نوپا این امکان را بدهد که رویکرد خود را در شبکه‌های اجتماعی به نمایش بگذارند. برخی سرمایه‌گذاران خطرپذیر (VCs) به دلایل محیطی و اجتماعی بسیار باریک‌بین و حساس هستند، و حتی کسانی که از این ویژگی برخوردار نیستند، ممکن است مسئولیت‌پذیری شرکتی را به عنوان زیرمجموعه‌ای از موضوع تحقیق خود ببینند.
جیسس تورس (Jesus Torres)، مدیرعامل شرکت انتیداد (Entidad) می‌گوید: از نظر این شرکت، مسئولیت اجتماعی شرکت هم بنیادین است و هم اینکه تمایز استراتژیک ایجاد می‌کند. شرکت وی بر ایجاد راهکارهای دیجیتالی متمرکز است، راهکارهایی که کیفیت زندگی کارگران مزرعه را بهبود می‌بخشد. همچنین، برنامه‌های تلفن‌های هوشمند را تولید می‌کند که بر پایه تکنولوژی بلاکچین ساخته می‌شوند. تورس می‌گوید: «سازمان‌هایی که ما با آنها کار می‌کنیم با حفظ خود در بالاترین استانداردهای مسئولیت اجتماعی، برندهای معتبری را ایجاد کرده‌اند. ما از ابتدا می‌دانستیم که برای فعالیت موثر در چنین فضایی لازم است که کار مشابهی را انجام دهیم.»
مسئولیت اجتماعی شرکت، به خصوص در زمان فعلی، شگفتی‌هایی را نیز در مورد استعداد ایجاد می‌کند. بیماری‌های همه‌گیر، بی‌عدالتی‌های نژادی و آشفتگی سیاسی در ذهن بسیاری از افراد وجود دارد و کارمندان به دنبال شغل‌هایی هستند که به رفاه بیشتر و منافع آنها کمک کند. در حقیقت، 75درصد از نسل هزاره برای کار در یک شرکت با مسئولیت اجتماعی، به حقوق کم راضی می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهد که خرج کردن پول در راستای بهبود جامعه به جای پر کردن فیش حقوقی کارمندان، در عین حال که بهره‌وری را افزایش می‌دهد، باعث تقاضای افزایش دستمزد کارکنان نیز می‌شود.
شرکت‌های دارای مسئولیت‌پذیری اجتماعی و زیست محیطی، جایگاه خاصی به ویژه در بازارهای عمومی دارند. بودجه‌های محیط زیستی، اجتماعی و حاکمیتی (ESG) تا ژوئیه سال 2020، به میزان 38 میلیارد دلار درآمد کسب کردند که برای اولین بار به میزان 100 میلیارد دلار دارایی کل رسید. مجمع سرمایه‌گذاری پایدار و مسئولانه، دارایی‌های سرمایه‌ای پایدار ایالات متحده را در سال 2020 به میزان 17.1تریلیون دلار اعلام کرد که 42درصد بیشتر از سال 2018 است.
این روندها به رفتارهای روزمره مصرف‌کنندگان منتقل می‌شود. یک نظرسنجی توسط افلاک نشان داد که 49درصد از مصرف‌کنندگان بر این باورند که «ساختن دنیایی بهتر» برای یک شرکت نسبت به «کسب درآمد برای ذینفعانش» دارای اهمیت بیشتری است. مطالعات دیگر نشان داده است که 46درصد از مصرف‌کنندگان در زمان خرید یک محصول، به مسئولیت‌های اجتماعی یک برند توجه زیادی دارند. و شاید این موضوع از همه مهم‌تر باشد که 66درصد از مشتریان تمایل دارند برای محصولات مربوط به مشاغلی که دارای مسئولیت اجتماعی هستند، هزینه بیشتری پرداخت کنند. حاشیه‌های سود بالاتر، پیشرفت مالی خوبی را برای شرکت‌های نوپای دارای مسئولیت اجتماعی که عملکرد خوبی دارند، فراهم می‌کنند.
برند لباس شنا کیندکینیس (KINDKINIS) مستقر در لس‌آنجلس، بر اساس چنین رویکردی ساخته شده است. مریلین لوپز، بنیانگذار این برند، می‌گوید: «همدلی فقط یک عمل اخلاقی خوب نیست، بلکه یک کار تجاری خوب نیز محسوب می‌شود.» کیندکینیس از یک پارچه با الیاف گیاهی و فاقد هر گونه عناصر حیوانی به نام rPET استفاده می‌کند و به تأیید PETA (حامیان رفتار اخلاقی با حیوانات) نیز رسیده است. این شرکت اخیراً با شرکت ویریبل کالکشن (Wearable Collections) نیز همکاری کرده است و برای مشتریان این امکان را فراهم می‌کند تا لباس شنای قدیمی خود را تحویل دهند تا شرکت ویربیل آن را به محصولات نخی یا محصولاتی با الیافی جدید تبدیل کند. لوپز می‌گوید: «استراتژی تجاری ما در مورد پایداری (فعالیت سبز)، برگرفته از دانستن این موضوع است که آینده به تلاش‌های جمعی ما برای کاهش ضایعات بستگی دارد. این یکی از ارکانی است که تمایل ما را به موفقیت به چالش می‌کشاند.»
چطور باید شروع کرد؟
شرکت نوپای شما برای اعمال تغییرات و رشد و شکوفایی کاری، نیازی به ایجاد مسئولیت اجتماعی ندارد. مرحله اول می‌تواند به سادگی اهداء بخش کوچکی از درآمد شما به یک سازمان غیرانتفاعی باشد که با مأموریت شما متناسب است.
مارش مختاری، بنیانگذار گری ویل جین (Gray Whale Gin) می‌گوید: «مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت بسیار بااهمیت است و تمام اقداماتی را که ما در گری ویل جین انجام می‌دهیم، هدایت می‌کند. این دلیل ماست.» شرکت وی یک درصد از فروش خود را به سازمان غیرانتفاعی بازسازی اقیانوس Oceana و سازمان محیط زیست، و همچنین یک درصد برای شرکت پلنت (Planet) اهداء می‌کند.
کلید بکارگیری مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت این است که از کارهای کوچک شروع کنیم. یکی از روش‌های دستیابی به این هدف، لیست کردن تمام فعالیت‌هایی است که شرکت نوپای شما قبلاً انجام داده است، سپس از خودتان بپرسید که چگونه می‌توانید این اقدامات را به فعالیت‌هایی تبدیل کنید که دارای مسئولیت‌پذیری محیطی یا اجتماعی بیشتری هستند.
در اینجا چند سوال برای نقطه شروع تفکر و ذهنیت شما وجود دارد:
- چگونه می‌توانیم ساختار منافع خود را تغییر دهیم تا به لحاظ اجتماعی بیشتر مسئولیت‌پذیر باشیم؟
- تاثیرات منفی محیطی ما چیست و چگونه می‌توانیم آن را کاهش دهیم؟
- آیا محصول یا افراد ما می‌توانند به جامعه آموزش، تغذیه یا مشاوره ارائه دهند؟
- آیا سازمان‌های غیرانتفاعی وجود دارد که بتوانیم با روشی ساده و عادلانه با آنها همکاری کنیم؟
به جای اینکه تنها به منافعی فکر کنید که این سوالات برای کسب و کار شما به ارمغان می‌آورد، به فکر پاسخ به این سوالات باشید. اگر تعهد شما واقعی نباشد، می‌تواند نتیجه عکس بدهد (این نتیجه منفی نه تنها در مورد کارمندان، بلکه در مورد مصرف‌کنندگان نیز رخ خواهد داد). تعیین شاخص‌های عملکرد کلیدی (KPI) داخلی را مدنظر داشته باشید تا بتوانید مقدار ارزش واقعی را که شما برای برخی از سازمان‌های غیرانتفاعی یا جوامع به ارمغان آورده‌اید، بسنجید. این می‌تواند به کنترل عزت نفس شما کمک کند و به تیم شما اجازه می‌دهد اهداف متهورانه‌تری را در آینده تعیین کند.
به یاد داشته باشید که کارمندان خود را نیز در مباحث درگیر کنید. شرکت‌های نوپا با زمینه ذهنی خلاقانه خود شناخته می‌شوند. استعدادهای شرکت‌های نوپا مربوط به روش‌های جدیدی است که برای گره زدن شیوه‌های پایدار به فعالیت‌های روزمره در ذهن خود دارند. یک راه آسان برای شروع دخالت دادن کارکنان در بحث این است که 2 الی 3 دقیقه در پایان یک جلسه همگانی وقت بگذارید تا یک نظرسنجی را به صورت ناشناس برای انتخاب اولین مسئولیت خود برگزار کنید. بکارگیری این عادات باعث می‌شود که به مرور برنامه خود را ارتقاء دهید. نکته آخر اینکه اگر می‌خواهید سریع شروع کنید، همکاری با یک سازمان غیرانتفاعی را در نظر بگیرید که با صنعت شما مرتبط باشد.
آشنایی بیشتر با افرا و خدمات آن