ریسک میتواند باعث شکست یا فرصت شود. بسیاری از مقالات در این زمینه شما را تشویق میکند که برای ایجاد تغییرات مثبت ریسک کنید. این مقاله روی ریسکهایی تمرکز دارد که باعث شکست یا خسارت میشوند. برای اطمینان از پایداری سازمان خود باید این ریسکها را مدیریت کنید. به گزارش وبسایت «سوسایتی فور نانپرافیتس» (Society for Nonprofits)، برای مقابله با ریسکها، پنج مرحله زیر را به ترتیب انجام دهید. مدیریت ریسک سازمانی (ERM) فرآیندی است که میتوانید برای رسیدگی به شرایطی که ممکن است سازمان شما را در معرض خطر قرار دهد، استفاده کنید. این فرآیند دربرگیرنده یک سری مراحل متوالی است:
1- ریسکهای کلیدی را شناسایی کنید
برای شروع تیمی از اعضای هیات مدیره و کارکنان اجرایی خود برای هدایت فرآیند مدیریت ریسک انتخاب کنید. سپس به همراه این تیم اقدامات زیر را انجام دهید:
ماموریت، اهداف، ارزشها و استراتژی کلی خود را مورد بررسی قرار دهید. باید روی هر گونه ریسکی که ممکن است پیش روی آنها وجود داشته باشد، تمرکز کنید. موارد بسیاری از ریسکهای بالقوه موجود را فهرست کنید. یک لیست کوتاه معمولی دربرگیرنده موارد زیر است:
- ریسکهای مالی (تامین وجه، سرمایهگذاری، کلاهبرداری، تقلب، اطلاعات مالی)
- ریسکهای قانونی (دعاوی احتمالی، مجوز)
- ریسکهای نظارتی (قوانین مالیاتی و قوانین حاکم بر منابع انسانی، ایمنی، محیط زیست)
- ریسکهای عملیاتی (عملکرد، دارایی)
- ریسکهای فناوری (سیستمها، امنیت سایبری، دیجیتالسازی، رقابت آنلاین)
- ریسکهای راهبردی (تغییر آمار جمعیتی، ترجیحات و نیازها، همچنین گرایشهای گسترده جامعه که ممکن است به تغییر استراتژی نیاز داشته باشد).
به ریسکهایی که در همه سازمانهای غیرانتفاعی مشترک هستند، توجه کنید. ریسکهایی که برای سازمان غیرانتفاعی شما خاص هستند را بررسی کنید. ریسکهایی که اندازه آنها قابل اندازهگیری نیست را نادیده نگیرید.
2- ریسکها را اندازهگیری و اولویتبندی کنید
هنگامی که ریسکهای سازمان خود را شناسایی کردید، از خود بپرسید: کدام یک بیشترین فشار را دارند؟ کدام یک میتواند بیشترین آسیب را وارد کند؟ درصورتی که سریع اقدام نکنید، کدام یک ممکن است وخیمتر شود؟
بر اساس پاسخ خود به این پرسشها، ریسکها را از بیشترین تا کمترین اولویتبندی کنید. سپس تمام تلاش خود را برای اندازهگیری تاثیر هر یک از ریسکها انجام دهید. تاثیر هر ریسک بر میزان درآمد، جذب داوطلبان، افزایش هزینهها چقدر است؟ اندازهگیری ریسکها به این طریق به شما کمک میکند تا تصمیم بگیرید که برای هر کدام از ریسکها به چه میزان تلاش کنید.
3- ریسکهایی را که مشخص کردهاید، مدیریت کنید
با توجه به اولویت هر ریسکی باید روشهای خلاقانه برای مواجه با آن برگزید. روشهای مختلفی برای مدیریت یک ریسک وجود دارد:
میتوانید این ریسک را به شخص دیگری که مایل به پذیرفتن آن است، انتقال دهید. این کار معمولا از طریق بیمهها انجام میشود. بهطور مثال: بیمه داوطلبان، ریسکهای اتفاقات مرتبط با کار داوطلبان را برای سازمان شما مدیریت میکند. بیمه مدیران، سازمان شما را در برابر دعاوی مربوط به هیات مدیره محافظت میکند. شما میتوانید با اقدامات لازم ریسکها را کنترل کنید تا تاثیرات آنها را به حداقل برسانید. میتوانید ریسک را بپذیرید و تلاش خاصی برای کنترل آن نکنید.
شما میتوانید از ریسک پرهیز کنید. در گام نخست، پرهیز از خطر، هزینه بسیار کمتری دارد تا اینکه بعدا آن را کاهش دهید. چند نمونه از استراتژیهای خوب پرهیز از خطر عبارتند از:
- سیاستگذاریهای مناسبی اتخاذ کنید. یکی از بزرگترین ریسکهایی که سازمان شما را تهدید میکند شکایت کارمندان است. بنابراین شما باید سیاستهای قوی منابع انسانی داشته باشید و به طور مرتب آنها را تقویت کنید.
- برای انتخاب هر یک از کارکنان و داوطلبان بررسی دقیق سوءپیشینه انجام دهید.
- اطمینان حاصل کنید که از امنیت سایبری قدرتمندی برخوردار هستید و برای رخنههای اطلاعاتی، برنامه پشتیبان داشته باشید.
- با داشتن نظارت قوی و کنترلهای داخلی، بکارگیری برنامههای پیشگیری از کلاهبرداری و تقلب و حسابرسی سالانه از امور مالی خود محافظت کنید.
- یک برنامه بحران تدوین کنید تا در صورت بروز فاجعه بتوانید بلافاصله وارد عمل شوید.
- در همه سطوح سازمان جهت آگاهی کارکنان و اعضای هیات مدیره در مورد حقوق و مسئولیتهای قانونی آنها آموزشهای مداوم ارائه کنید.
- برای مقابله با خطرات احتمالی، یک برنامه مدیریت ریسک تدوین کنید.
4- برنامههای خود را اجرایی کنید و بر آنها نظارت داشته باشید
مراقب اوضاع و آماده تغییر روش و اتخاذ راهکارهای مناسب در صورت بروز ریسک باشید. به صورت دورهای و منظم برنامه خود را بررسی کنید تا مطمئن شوید که همچنان در مسیر درست حرکت میکنید.
5- نتایج را ثبت کنید
نتایج را به هیات مدیره و سایر سهامداران گزارش دهید. همه اطلاعات ریسک خود را در یک فایل ثبت ریسک نگهداری کنید. این فایل ثبت ریسک، محلی خواهد بود که خلاصهای از اوضاع مخاطرهآمیز برای سازمان شما در آن یافت خواهد شد. سازمانهای غیرانتفاعی همیشه با خطرات مواجه بودهاند. آنچه تغییر کرده است رشد و افزایش تعداد ریسکها، اندازه و شدت آنها و افزایش سرعت شروع آنها است. دنیای امروز به مانند دنیای 15 سال قبل نیست. ما اکنون در زمانه ابرریسکها زندگی میکنیم. سازمانهای غیرانتفاعی که ریسکها را جدی میگیرند و به طور حرفهای با آنها مقابله میکنند، شانس موفقیت بیشتری دارند.
بر اساس استاندارد افرا، موسسه نیکوکاری یا سازمان مردمنهاد خود را بهصورت رایگان مورد سنجش قرار دهید و یک گزارش مدیریتی دریافت کنید.